Tijdens de zwangerschap groeit je baby onbezorgd en wordt 24 uur per dag via de navelstreng gevoed. Hij kent geen stress en geen honger. Na de geboorte maakt zijn kleine lichaam een grote verandering door; de stofwisseling komt op gang en de spijsvertering wordt gestimuleerd. De maag die in het begin net zo groot was als een kers groeit binnen drie dagen uit tot een walnoot, na een week tot een abrikoos en na een maand tot een mandarijn. Een duidelijke groei die gepaard gaat met de opbouw en samenstelling van de moedermelk.
Gedurende het tweede gedeelte van de zwangerschap en de eerste paar dagen na de geboorte wordt er colostrum aangemaakt. Deze eerste en zeer geconcentreerde melk bevat een hoge concentratie aan immuunstoffen die een beschermlaagje op de darmen van de baby leggen. Colostrum blijft zeer sterk aanwezig gedurende de eerste twee weken na de geboorte. Rond de derde dag postpartum vindt de overgangsfase plaats. Terwijl de borsten stuwing meemaken, wordt de melk waterig en luchtiger; het is de “overgangsmelk”. De baby drinkt, wordt verzadigd, plast, poept, drinkt opnieuw…de borsten worden getest, de vraag en aanbod wordt gestimuleerd. Langzamerhand beland je in de derde fase van de lactatie, de rijpere melk fase. Deze melk zal voor de rest van de borstvoedingsperiode relatief hetzelfde blijven. De verhouding tussen lipiden, proteïnen en koolhydraten zal variëren volgens de behoeften van de baby.
Onthoud vooral dat jouw melk niet alleen de meest verteerbare en complete voeding voor je kindje is, maar ook een levend component van zeer hoge kwaliteit is die zich continu aan de behoeften, leeftijd en omgeving van je kindje aanpast.
Daarom wordt exclusieve borstvoeding volop geadviseerd gedurende de eerste zes maanden na de geboorte en vervolgens in combinatie met een gezond voedingspatroon tot in ieder geval de leeftijd van twee jaar.
Wat kan je dag na dag verwachten?
- De eerste uren na de geboorte
Na de geboorte wordt de baby op je buik gelegd, gebruik makend van de vele voordelen van huid-op-huidcontact. Hij zal langzaam bijkomen van de geboorte en kennis met je maken door je aan te kijken en te ontdekken waar je stem vandaan komt. Hij zal vervolgens op zoek gaan naar de borst; als hij een goede start heeft gehad en geen stress van de omgeving ervaart, zal hij in staat zijn om zelf de borst te pakken. Laat hem het liefst op zijn eigen tempo bewegen en kruipen op je buik. Te veel acties of interventies zullen het proces alleen maar verstoren.
Hij zal de melk proeven en doordrinken, bewust van de zachtheid en volheid van elke druppel. Veel en lang hoeft niet, hij zal misschien 5ml nodig hebben om tevreden en verzadigd te zijn. Hij zal wel meteen alles goed moeten coördineren om effectief te kunnen drinken; zoeken, happen, zuigen, slikken, ademen…een intensieve gebeurtenis voor een pasgeborene! Hij zal vervolgens rustig in slaap vallen en de komende uren bijkomen van de bevalling.
- De eerste 48 uur
De borsten zijn zacht en soepel, het is dan ook het beste moment om te oefenen met het aanleggen van je baby aan de borst. Hou hem bij je, bied onbeperkt huid-op-huid contact en je zal zien hoe snel je vertrouwd raakt met zijn hongersignalen. Als hij begint te zoeken, leg hem dan direct aan de borst. Laat hem wel in alle rust de tepel pakken. Laat hem tussendoor op je buik slapen zodat de overgang van “in” de buik naar “uit” de buik soepel verloopt.
- De stuwingfase (gemiddeld 3 à 4 dagen postpartum)
Na de geboorte van de placenta vervallen de zwangerschapshormonen en start de tweede fase van de lactatieperiode. Een normaal fysiologisch proces dat belemmerd kan worden als er placentaresten achterblijven of in geval van groot bloedverlies of intense stress.
Je zal merken dat je borsten steeds warmer en gespannen worden. Massage is een hele fijne handeling om ze soepel te houden, net als het frequent drinkgedrag van je baby. Deze zal in die fase vaak willen drinken, vooral gedurende de nacht, en zal zijn maagje zal langzaamaan groter worden…je zal best emotioneel worden, ook door het gebrek aan slaap van de afgelopen nachten. Je partner is op dat moment een fijne ondersteuning voor je zijn; samen zal je sterker door die fase heenkomen.
- Aan het einde van de kraamweek
Als het goed is, zal je ongeveer 500ml melk per dag produceren (het kan minder of meer zijn, elke vrouw is anders). Een opmerkelijke toename ten opzichte van de 100ml van de eerste paar dagen! De maag van je kindje is tegelijkertijd groter geworden en kan ondertussen zo’n 45 à 60ml per voeding verwerken, 8 à 10 keer per dag. Je baby zal net zoveel plasluiers produceren en een mooie gele poep hebben (met kleine pitjes, vergelijkbaar met Franse mosterd). Er is dan nog geen sprake van regelmaat; kindjes die aan de borst drinken, volgen hun hongergevoel en melden zich wanneer hun maag het aangeeft. Zij drinken vooral ‘s avonds vaak na elkaar, wat wij “clusteren” noemen. Je borsten zullen dan wat soepeler aanvoelen en je zelfvertrouwen zal stap voor stap toenemen.
- De regeldagen (ook wel groeispurten genoemd)
Als je net denkt een bepaald ritme gevonden te hebben, wordt je baby ineens onrustig en lijkt continu te willen drinken. Wees gerust, dat is heel normaal! Hoe meer de baby drinkt, hoe meer de borsten gestimuleerd worden en hoe meer melk je aanmaakt, zo simpel is het! Lees hierover ook ons artikel over de fysiologie van de lactatie van de lactatie. Het duurt ongeveer zes weken voordat de productie stabiel wordt en blijft. Je zult dan merken dat de weken en maanden erna veel rustiger zullen verlopen. De regeldagen komen ongeveer rondom de tien dagen, zes weken, drie maanden, hou het in je achterhoofd zodat jij je erop kan voorbereiden.
- Tussen 3 en 6 maanden
De borstvoeding is nu rustiger geworden, het loopt als een trein. Het spijsverteringssysteem van je baby is inmiddels sterker geworden waardoor de kwaaltjes van de eerste weken voorbij zijn. Slapen gaat voor iedereen normaal gezien ook beter, ook al is regelmaat vaak nog steeds niet aan de orde. Je kindje drinkt gemiddeld 6 à 8 keer per dag, maar dat is per kindje ook weer anders. Sommige moeders bieden systematisch twee borsten per keer aan terwijl anderen aan één borst genoeg hebben. Verschillen horen erbij; elk moeder-baby-koppel heeft zijn eigen ritme!
- Na 6 maanden
De start met vast voedsel betekent niet het einde van de borstvoeding of de introductie van kunstvoeding. Tussen de zesde en de achtste maand zal je baby ongeveer dezelfde hoeveelheden melk drinken omdat de toevoeging van vast voedsel nog minimaal is. Daarna, en naargelang de behoeften van je kindje, zal de verhouding anders worden; steeds meer vast voedsel en steeds minder borstvoeding. Rond de leeftijd van één jaar krijgt een kindje gemiddeld nog 4 voedingen aan de borst (met of zonder nachtvoeding), wat ongeveer op 500ml melk per 24 uur neer komt. Wees daar niet te strikt in, volg je gevoel en je baby. Vervolgens zullen het aantal voedingen aan de borst steeds meer afnemen. Toch blijven ze nog steeds van groot belang, zowel voor de immuniteit als voor de hechting tussen moeder en kind.
Borstvoeding is boven alles een fantastische relatie tussen jou en je baby; deze wordt met de dag sterker, intenser…elke leeftijd, elke fase biedt nieuwe uitdagingen. Beleef het volop, geniet ervan, je zult het nooit meer vergeten!
