Een vaginale bevalling is een fysiologisch proces waarvan wij verwachten dat het zo natuurlijk mogelijk loopt. Toch ervaren ongeveer 85% van de vrouwen het anders door perineumletsel en moet minstens 70% van hen gehecht worden als gevolg.
Laten we ten eerste niet vergeten dat de zwangerschap en de geboorte van een baby een reeks van veranderingen in het perineumgebied met zich meebrengen: constante druk op de onderkant, ontsluiting, persen, zwelling en dus ook eventuele rupturen of episiotomie. Bij de meeste vrouwen gaat het om oppervlakkige scheurtjes die snel genezen maar voor een aantal onder hen kan het letsel aanzienlijk zijn. Het kan effect hebben op de fysieke en emotionele gezondheid van de moeder, soms ook op de hechting met haar baby, op het borstvoedingsproces en op langere termijn op het gezinsleven of op de seksuele relatie.
De volgende stappen kunnen de wondgenezing bevorderen en het risico op infecties beperken:
- Hygiënisch handelen
- Handen wassen vóór en na elk toiletgebruik
- Na elk toiletbezoek met lauw water spoelen (eventueel onder de douche)
- Het gebruik van zeep of crèmes op het perineum vermijden
- Vervolgens de wond droogdeppen met een schone handdoek of op een matje laten drogen
- Katoenen kleding en ondergoed dragen
- Regelmatig van kraamverband wisselen
- Pijnstillers zoals paracetamol (eventueel ibuprofen) gebruiken
- Voeding en vochtbalans
- Voldoende drinken om het plassen te stimuleren en op gang te houden
- Zorgen voor een gezonde, evenwichtige voeding met veel fruit, groenten, granen, volkorenbrood en pasta
- Zo veel mogelijk rusten
- Rustig en opbouwend bewegen, lopen
- Bekkenbodemoefeningen toepassen als er meer controle ontstaat over de onderkant
- Toiletbezoek
- Rustig op het toilet gaan zitten bij aandrang
- Niet te hard persen
- Een voetensteun gebruiken om de knieën boven de heupen te brengen wanneer je op het toilet zit
- Van voor naar achter vegen
- Eventueel laxeermiddelen inzetten
Wat kan ik verwachten tijdens het genezingsproces van het perineum?
- Er worden meestal oplosbare hechtingen gebruikt voor de wondsluiting. Deze lossen binnen 1-2 weken vanzelf op waardoor de meeste perineale wonden binnen 6-8 weken genezen zijn.
- Erytheem (roodheid), bloeduitstortingen en verkleuring van het omliggende weefsel
- Oedeem (zwelling) van het perineum
- Ongemak bij bewegen, zitten of lopen dat ongeveer 2 à 3 weken kan duren
- Tintelingen, trekken, pijn in het perineumgebied, vooral bij het plassen
- Labiale schaafwonden kunnen heel gevoelig zijn
- Vermoeidheid
- Het littekenweefsel is aanvankelijk rood en zal mettertijd vervagen
- Normale lochia (bloedverlies na de bevalling) is onafhankelijk van het perineumletsel en kan tot ongeveer 6 weken na de bevalling aanhouden, hoewel het met de dag minder wordt.
- Mentale impact: vermoeidheid, beperking in het bewegen, zorgen over het genezingsproces, het hervinden van intimiteit en eigen lichaam na de geboorte
Wat kan ik doen om de post-partumperiode aangenamer te maken?
- Een goede hygiëne van het perineumgebied is van groot belang om het risico op infecties te beperken en de mobiliteit van de moeder te verbeteren.
- Het innemen van paracetamol (eventueel ibuprofen) wordt aangeraden. Deze zijn vertrouwd en veilig te gebruiken tijdens de borstvoeding, en moeten regelmatig worden ingenomen voor een optimaal effect.
- Verkoelende behandelingen zoals ijs- en gelpacks (bijvoorbeeld verzachtend kraamverband Lansinoh warm/koud) kunnen verlichting bieden. Deze worden meestal gebruikt in combinatie met pijnstillers.
- Ook kalmerende, bij voorkeur biologische/natuurlijke behandelingen zoals de Lansinoh verzachtende spray (perineum), kunnen het proces vergemakkelijken.
Een goede verzorging van het perineumgebied tijdens de post-partumperiode zal je helpen om beter en sneller te herstellen zodat je meer van je baby zal kunnen genieten, van de borstvoeding en van je nieuwe ervaring in het algemeen.
Aarzel niet om vragen te stellen aan je verloskundige of kraamverzorgster die er voor je zullen tijdens de kraamperiode; elke vrouw is anders, elke ervaring ook, luister vooral goed naar je eigen behoeften.
