Perineumpijn na de bevalling

Een bevalling is voor een vrouw een intensieve proef, die te vergelijken is met de marathon lopen. Na zo’n ervaring is het dus niet vreemd dat je lichaam, en je perineum in het bijzonder, wat beurs aanvoelen. Als dit ook nog versterkt wordt door een ruggenprik, kan het herstel daardoor langer duren.

De geboorte van de baby, gevolgd door de placenta, is een buitengewone fysieke ervaring die gepaard gaat met emotionele belasting; de druk van de zwangerschap valt weg en ben je ineens moeder, in de breedste zin van het woord. Natuurlijk zal het algemeen gevoel afhangen van de opgelopen letsels[1], van de manier waarop je bent gehecht, maar ook van de context, van hoe je de zwangerschap en de geboorte hebt ervaren. Als jij lichamelijk in orde bent, zal de afscheiding van oxytocine aan een nog positiever gevoel bijdragen, een betere afscheiding van endorfines en uiteindelijk minder pijn. [2]

Het wortelchakra (eerste chakra)) ligt tussen de anus en de genitaliën, ter hoogte van het perineum. Dit is een energiecentrum dat essentieel is voor het gevoel van veiligheid, verankering, zelfvertrouwen. Elke pijn (en ruimer ook elke stimulatie) op deze plek kan trauma’s doen herbeleven, je zelfbeeld, je relatie met je lichaam beïnvloeden en allerlei emoties (angsten, moedeloosheid, wrok, woede) verbinden.

Op die momenten waarop je lichaam veraf staat van wat het was vóór de zwangerschap, en waarbij alle aandacht naar de baby toe gaat, het kindje dat uit je buik is en dat jij nog moet leren kennen (moeder zijn is allesbehalve vanzelfsprekend), is het niet zo eenvoudig om dit waardevolle “centrum” (terug) te vinden om opnieuw contact te leggen met jezelf.

Naast ongecontroleerde en soms labiele emoties (wat heel normaal is!), komen ongemak en pijn bij die je welzijn, je gevoel en je gedrag kunnen beïnvloeden: ze beperken je mobiliteit en je houding tijdens het voeden (wat invloed kan hebben op de afscheiding van oxytocine en prolactine, zo belangrijk voor de borstvoeding), zorgen ervoor dat je bang bent om naar toilet te gaan en op iets langere termijn invloed kunnen hebben op je intimiteit.

Voor jezelf zorgen, jezelf waarderen, jezelf troost en aandacht geven door je lichaam met geduld en zachtheid te behandelen, moet eigenlijk een prioriteit zijn om je integriteit en energie te hervinden en dit chaotisch, maar tijdelijk, traject af te leggen!

Volgens studies naar trauma’s van het perineum en pijn, is een episiotomie statistisch gezien pijnlijker dan een ruptuur, die gevoeliger is dan scheurtjes of een intact perineum. Maar het menselijk lichaam heeft zoveel facetten, dat wij, buiten studies om, rekening moeten houden met eigen ervaring en context. Het is onmogelijk dit allemaal als “regel” te beschouwen en hoeven we ons er al helemaal niet fatalistisch onder te voelen. Sommige episiotomieën zijn niet pijnlijk, terwijl een simpele intact op het perineum erg oncomfortabel kan voelen.

Wat als het perineum gehecht moet worden ... ?

Als je geen ruggenprik hebt gehad, word je gehecht met plaatselijke verdoving. Angst verergert de pijn, vraag daarom aan de verloskundige of gynaecoloog om de verschillende stappen toe te lichten.

Voor een episiotomie of ruptuur gaat hechten in verschillende fasen en in verschillende lagen: allereerst de (dieperliggende) spierlaag, vervolgens het slijmvlies en ten slotte de huid. Dit verklaart dat hechten lang kan duren. Soms gebeurt het dat er maar één of twee nodig zijn om de ingang van de vagina goed bij elkaar te houden.

De draadjes die je kan zien of voelen zijn de draadjes in de huidlaag (of het slijmvlies). Ze zijn doorgaans allemaal oplosbaar. De hechttechnieken kunnen variëren: geknoopte hechtingen of doorlopende hechting.

Aarzel niet om te vragen wat er bij jou is gebruikt zodat jij beter inzicht krijgt over je herstel en de stappen ervan. Dit kan je helpen bepaalde gevoelens beter te plaatsen en te begrijpen. Overweeg in de kraamweek om ernaar te kijken, zo maak je de werkelijkheid in je verbeelding niet erger dan ze is!

Sommige oppervlakkige rupturen genezen zonder hechting. Het is vaak comfortabeler om niet de druk te voelen van met draadjes verbonden weefsel. Bij toiletbezoek kan er wel een prikkend of branderig gevoel ontstaan.

Oedemen, aambeien, hematomen/bloeduitstortingen, zwaar gevoel (deze lijst is niet volledig!) kunnen ook pijn veroorzaken waarvan de intensiteit varieert van vrouw tot vrouw.

Voor deze vele en zo verschillende oorzaken van pijn , is er maar één zekerheid: omdat zachtheid en pijn niet samengaan, is het essentieel om verlichting te zoeken.

Lansinoh heeft zeer bewust zijn assortiment uitgebreid met producten die bedoeld zijn om je herstel en comfort te bevorderen:

Biologische massageolie voor het perineum: Bevordert de elasticiteit van het perineum vóór de bevalling
Biologische verzachtende spray post partum: Verfrist en biedt snelle verlichting dankzij de werking van natuurlijke componenten (Aloë Vera, lavendel …)
Spoelflesje: Spoel het perineum schoon door een zachte waterstraal
Verlichtend kraamverband warm/koud: Gekoeld in de diepvries voor het perineum of aambeien of opgewarmd in de magnetron om naweeën te helpen verlichten. Koude[3] kompressen verlichten oedemen, aambeien en bloeduitstortingen.

Als je pijn hebt, aarzel niet om pijnstillers in te nemen; denk bijvoorbeeld aan paracetamol, een veilig middel voor mama en baby. Bouw in het begin een spiegel op om ervoor te zorgen dat de pijn op de achtergrond blijft en bouw het weer af zodra het ongemak minder wordt. Ontstekingsremmers zoals ibuprofen of diclofenac kunnen heftige pijn helpen verminderen. Overleg wel altijd met je verloskundige en beperk de inname.

In geval van hematoom of ecchymose, bijvoorbeeld veroorzaakt door een episiotomie of vacuüm extractie, is Arnica (tabletten en zalf) aan te raden om zowel het innerlijk als uiterlijk herstel te verhelpen.

Apis Melifica doet wonderen bij oedemen en ontstekingen.

Op littekens en scheuren biedt een verzachtende spray al verlichting[4]. (Gebruik altijd producten met biocertificaat.)

Een zwaar en drukkend gevoel op de onderkant kan verlicht worden door regelmatig te gaan liggen zodat de verhouding in je lichaam beter wordt. Zwaartekracht kan in de loop van de dag een negatieve invloed hebben op je herstel en ervoor zorgen dat je ’s avonds erg moe bent. Denk aan regelmatige rustpauzes om de balans te hervatten. Je kan ook omgekeerde yogahoudingen (zoals de Neerwaartse Hond) of ademhalingsoefeningen toepassen[5].

Hypnose, sofrologie of meditatie kunnen ook waardevol zijn om pijn te verminderen, doordat ze eerder op de emotionele en energetische sfeer inwerken. Ademhalingsoefeningen zoals hartcoherentie, waarbij je hartritme mooi samenvalt met je ademhaling, zijn ook een uitstekend middel om stress en pijn te verhelpen.

De geboorte is een heftig moment op energieniveau en elke verstoring van de energiestroom in het lichaam, elke blokkade in het bijzonder, kan pijn versterken.

Deze verschillende technieken stimuleren de energiestroming, durf ze in te zetten! Of begin rustig met 3 minuten hartcoherentie 3 keer per dag[6] en kijk welk effect dit heeft.

In de praktijk …

Het hersteltermijn verschilt van vrouw tot vrouw, van 5 dagen tot 3 weken, maar deze termijnen zijn niet strikt. Het kan langer duren voordat de hechtingen geheel hebben losgelaten en het weefsel genezen is. Als de hechtingen rond dag 6 nog strak en vervelend aanvoelen, vraag de verloskundige om ernaar te kijken om ze eventueel los te maken. De pijn kan inderdaad verergeren als de draadjes te strak zitten.

Het kan ook gebeuren dat de draadjes weg zijn en dat het litteken opnieuw open gaat. Dat is altijd een bron van onrust. Blijf zen! Je lichaam spreekt. Het wil niets weten van dit hulpmiddel, het is ongetwijfeld beter zo. Vertrouw erop! Wees gerust, heb een beetje geduld (want het lijkt altijd te lang te duren!); de wonde geneest altijd, vanuit de diepte naar het oppervlakte. Onderschat het zelf genezende vermogen van je lichaam niet!

Ter bevordering van wondgenezing) : Homeopathie: Staphysagria bij episiotomie of Calendula bij een ruptuur of scheurtjes. Klei kompressen kunnen van toegevoegde waarde zijn door hun vele eigenschappen (pijnstillend, antiseptisch, genezend, absorberend, hemostatisch).

Als de wond open gaat, blijken genezende producten op basis van honing, calendula[7] (verdund) en klei goed te helpen. Het is belangrijk dat je tijdens het genezingsproces de ondersteuning blijft krijgen van je verloskundige of arts.

Een goede plaatselijke hygiëne is daarbij ook essentieel: het perineum spoelen[8] met water (+/- enkele ml van calendula[9] of kamille) bij elk toiletbezoek plus een dagelijkse douche. Hiermee voorkom je dat het litteken ontsteekt. Een goede voeding rijk aan onverzadigde vetzuren (koolzaadolie 1e koude persing, notenolie, oliehoudende producten, voedingsmiddelen rijk aan vitaminen en antioxidanten, zink[10]) en een goede hydratatie zijn ook van primair belang voor de elasticiteit en het regeneratievermogen van weefsels.

Gebruik wasbare producten voor een maximaal comfort.

Blijf niet zitten met je vragen, je zorgen, je pijn, er zijn altijd oplossingen om je te helpen. Na de bevalling wil je weer vrij kunnen bewegen en je ritme oppakken. Het is begrijpelijk dat je ongeduldig bent en wilt dat alles weer normaal wordt. Probeer anders te denken en pak de gelegenheid om meer tijd voor jezelf te nemen, om nog beter voor jezelf te zorgen. Stel je beschikbaar voor je eigen lichaam en verwen jezelf met rust, aandacht en liefde.

Bij een eerste afspraak van jezelf met jezelf (hoe kort ook), ga stapsgewijs je lichaam opnieuw ontdekken en leren kennen, onder andere je perineum. Durf het te kijken en aan te raken om te begrijpen wat jij meemaakt en hoe. Als jij het te moeilijk vindt, vraag advies aan je verloskundige of kraamverzorgster. Deze verbinding met jezelf zorgt ervoor dat jij je beter voelt in al je dimensies en is een voorwaarde tegenover je partner die samen met jou alles beleeft. Samen begrijpen, samen voelen, samen verder gaan.

Een paar tips om voor jezelf te zorgen …

Neem een douche: geniet van de frisheid, de warmte, de behaaglijkheid, de verlichting. Raak tijdens deze heerlijk pauze je lichaam volledig bewust aan om het opnieuw te leren kennen, weer eigen te maken. Adem, diep. Observeer en erken je gevoelens, je emoties. Speel met de druk van de waterstraal indien mogelijk, de temperatuur om deze tijd zo aangenaam mogelijk door te brengen. (Er zijn geen kleine “momentjes[11]”!)
Vraag aan je partner om je even in zijn/haar armen te nemen, deel je gevoelens, zowel de fysieke als de emotionele. Hij of zij kan omgekeerd ook delen. Sta open voor elkaar. Het is waardevol om dit onder woorden te brengen, ook als het moeilijk is.
Leer jezelf knuffelen[12]! Alles wat je zelf doet, doe je beter! Dus als er niemand in de buurt is, knuffel dan jezelf. Het duurt niet lang en het doet je goed.